15 lutego 2024 roku weszła w życie nowelizacja Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego, która według założeń legislatorów ma przyczynić się do wzmocnienia ochrony dzieci przed przemocą, głównie domową. Projekt ustawy zmieniającej KRO został przygotowany przez posłów po tragicznej śmierci 8-letniego Kamila z Częstochowy. To od imienia chłopca nowelizacja została nazwana „ustawą Kamilka”.
Nowe przepisy mają przede wszystkim zapobiegać przemocy wobec dzieci
i zagwarantować jej szybsze wykrywanie i zwalczanie. Uchwalona ustawa przewiduje
w szczególności zastąpienie dotychczasowego kuratora reprezentującego dziecko instytucją reprezentanta dziecka. Jest on dedykowany dla dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować. Reprezentanta ustanawia sąd opiekuńczy i jest on umocowany do dokonywania wszelkich czynności łączących się ze sprawą dziecka.
Kolejną istotną zmianą jest wprowadzenie nowych regulacji dotyczących wysłuchania dziecka. W świetle wchodzących w życie przepisów, jeżeli dziecko spełniające przesłanki pozwalające na jego wysłuchanie odmówi przed sądem udziału w wysłuchaniu, sąd odstąpi od tej czynności. Zatem do przeprowadzenia wysłuchania dziecka potrzebna jest jego zgoda. Ponadto wysłuchanie małoletniego może nastąpić tylko raz w toku postępowania, wyłączając nieliczne wyjątki uzasadnione szczególnymi okolicznościami sprawy.
Celem nowelizacji ma być również rozbudowanie systemu szkoleń z zakresu prawa rodzinnego dla sędziów orzekających w sprawach z udziałem dzieci, którzy co cztery lata będą uczestniczyć w szkoleniu i doskonaleniu zawodowym. Szkolenia mają przyczynić się do uzupełnienia specjalistycznej wiedzy i umiejętności zawodowych z zakresu prowadzenia czynności z osobami poniżej 18 r.ż. i sprawniejszego rozpoznawania symptomów krzywdzenia dzieci. Również interes dziecka w sytuacji sporu między rodzicami czy opiekunami ma być skutecznie zabezpieczony.
Zwolennicy nowelizacji podkreślają, że ma ona być przełomem w walce z przemocą wobec dzieci, a także pozwolić na skuteczną ochronę interesów dziecka w trakcie postępowania. Natomiast praktyka stosowania ustawy pokaże, na ile wprowadzone zmiany odpowiedzą na potrzeby społeczne.
